ဗိုလ်နေဝင်း

ဦးနေဝင်းကို ၁၉၁၀ သို့မဟုတ် ၁၉၁၁ ခုနှစ်တွင် ပဲခူးတိုင်း၊ ပေါင်းတည်မြို့၌ ဖွားမြင်ခဲ့ပြီး၊ သူ၏မွေးသက္ကရာဇ်အတိအကျကိုမူ မှတ်တမ်းအမျိုးမျိုးက မေလ ၁၄ သို့မဟုတ် ဇူလိုင် ၁၀ ဟု ကွဲပြားစွာ ဖော်ပြကြသည်။ ငယ်မည်မှာ မောင်ရှုမောင် ဖြစ်သည်။ မိဘများမှာ ဦးဖိုးခနှင့် ဒေါ်မိလေးတို့ ဖြစ်ကြပြီး၊ တရုတ်-မြန်မာ ကပြားမျိုးရိုးမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု သမိုင်းမှတ်တမ်းများက ဆိုသည်။ ၁၉၃၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် (ဂျပ်ဆင်ကောလိပ်) သို့ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး ဇီဝဗေဒဘာသာရပ်ကို သင်ယူခဲ့သော်လည်း စာမေးပွဲကျရှုံးခဲ့သဖြင့် ဘွဲ့မရခဲ့ပေ။ တက္ကသိုလ်မှထွက်ပြီးနောက် စာတိုက်စာရေးအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က သခင်လှုပ်ရှားမှုနှင့် ဆက်သွယ်မိပြီး တို့ဗမာအစည်းအရုံးသို့ ဝင်ရောက်ကာ "သခင်ရှုမောင်" အမည်ကို ခံယူခဲ့သည်။

ရဲဘော်သုံးကျိပ်နှင့် စစ်ဘက်ခေါင်းဆောင်ဘဝ

၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ စစ်ပညာသင်သွားသော ရဲဘော်သုံးကျိပ်ဝင်များတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဟိုင်နန်ကျွန်းတွင် စစ်ပညာသင်ကြားစဉ် "ဗိုလ်နေဝင်း" (နေမင်းကဲ့သို့ တောက်ပအောင်မြင်သူ) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့၏။ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (BIA) ဖွဲ့စည်းသောအခါ ပြည်တွင်းစစ်ကြောင်းမှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ လက်အောက်တွင် သစ္စာရှိသော တပ်မှူးတဦးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ဂျပန်တော်လှန်ရေးတွင်လည်း တိုင်းမှူးတာဝန် ယူခဲ့သည်။

၁၉၄၈ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် တပ်မတော်တွင် ဒုတိယကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ ခုနှစ် ကရင်လက်နက်ကိုင်ပုန်ကန်မှု (KNDO) ဖြစ်ပွားသောအခါ ကရင်လူမျိုး ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်း ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံရပြီး၊ ထိုနေရာတွင် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းက တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အဖြစ် ဆက်ခံခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းစစ်ကာလအတွင်း ရောင်စုံသူပုန်များကို နှိမ်နင်းရာတွင် အဓိကဦးဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၈ ခုနှစ်တွင် ဖဆပလပါတီကွဲပြားမှုကြောင့် နိုင်ငံရေးမတည်မငြိမ်ဖြစ်လာသောအခါ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုထံမှ အာဏာလွှဲပြောင်းယူပြီး အိမ်စောင့်အစိုးရ (Caretaker Government) ကို ၁၈ လကြာ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ရန်ကုန်မြို့ကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်ခြင်း၊ လမ်းများပြင်ခြင်းတို့ကြောင့် နိုင်ငံတကာက သူ့ကို စည်းကမ်းရှိသော အုပ်ချုပ်သူအဖြစ် ချီးကျူးခဲ့ဖူးသည်။

၁၉၆၂ အာဏာသိမ်းပွဲနှင့် မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်

၁၉၆၂ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းသည် စစ်အာဏာသိမ်းပွဲကို ဆင်နွှဲခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုနှင့် သမ္မတစဝ်ရွှေသိုက် အပါအဝင် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များကို ဖမ်းဆီးခဲ့၏။ အာဏာသိမ်းရခြင်းအကြောင်းပြချက်မှာ "ဖက်ဒရယ်မူ" ကြောင့် ပြည်ထောင်စုပြိုကွဲမည့်အန္တရာယ်ကို ကာကွယ်ရန်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ အာဏာသိမ်းစဉ် သမ္မတစဝ်ရွှေသိုက်၏ သားဖြစ်သူ စဝ်မြသိုက် သေနတ်ထိမှန် သေဆုံးခဲ့ရသည်။ သွေးထွက်သံယိုမရှိဟု ဆိုသော ထိုအာဏာသိမ်းပွဲတွင် ဤသည်မှာ တဦးတည်းသော သေဆုံးမှု ဖြစ်ခဲ့သည်။

အာဏာရပြီးနောက် တော်လှန်ရေးကောင်စီ (RC) ကို ဖွဲ့စည်းကာ ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ "မြန်မာ့နည်းမြန်မာ့ဟန် ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်" (Burmese Way to Socialism) ကို ချမှတ်ခဲ့ပြီး မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ (BSPP) တခုတည်းကိုသာ တရားဝင်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၊ ဘဏ်များ၊ စာသင်ကျောင်းများနှင့် ဆေးရုံများကို ပြည်သူပိုင် သိမ်းခဲ့လေသည်။ ဤမူဝါဒကြောင့် ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ (အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်လူမျိုးများ) ပြည်ပသို့ ထွက်ခွာသွားခဲ့ရသည်။ အရှေ့တောင်အာရှ၏ စပါးကျီဟု တင်စားခံရသော မြန်မာနိုင်ငံသည် သူ့လက်ထက်တွင် ကမ္ဘာ့ဖွံ့ဖြိုးမှုအနည်းဆုံး နိုင်ငံများစာရင်း (LDC) သို့ ကျဆင်းသွားခဲ့ရသည်။

သမိုင်းဝင် အဖြစ်အပျက်များနှင့် ရက်စက်မှုများ

ဦးနေဝင်း၏ အုပ်ချုပ်ရေးတွင် ထင်ရှားသော အဖြစ်အပျက်တခုမှာ ၁၉၆၂ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၇ ရက်နေ့ ကျောင်းသားအရေးအခင်း ဖြစ်သည်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများ၏ ဆန္ဒပြမှုကို စစ်တပ်ဖြင့် ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းခဲ့ပြီးနောက်၊ သမိုင်းဝင် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ အဆောက်အအုံကို ဒိုင်းနမိုက်ဖြင့် ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ထိုနေ့ညတွင်ပင် "ဓားကိုဓားချင်း၊ လှံကိုလှံချင်း တုံ့ပြန်မည်" ဟု အသံလွှင့်မိန့်ခွန်း ပြောကြားခဲ့သည်။

၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင် တရုတ်-ဗမာ အရေးအခင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထိုအရေးအခင်းမှာ ဆန်ရှားပါးမှုကြောင့် လူထုမကျေနပ်ချက် မြင့်တက်နေချိန်တွင် တရုတ်ဆန့်ကျင်ရေး လှုံ့ဆော်မှုများဖြင့် အာရုံလွှဲခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု သမိုင်းဆရာများက သုံးသပ်ကြသည်။ ၁၉၇၄ ခုနှစ် ဦးသန့်အရေးအခင်းတွင်လည်း ကျောင်းသားများနှင့် ပြည်သူများကို အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းခဲ့သည်။ သူသည် အာဏာတည်မြဲရေးအတွက် စစ်ထောက်လှမ်းရေးကို တွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြုခဲ့ပြီး သူ့အား လုပ်ကြံရန်ကြိုးပမ်းမှုများကို ကြိုတင်တားဆီးနိုင်ခဲ့သည်။

ယတြာများနှင့် ငွေစက္ကူကိစ္စ

ဦးနေဝင်းသည် ဗေဒင်ယတြာနှင့် ဂဏန်းဗေဒင်ကို အလွန်ယုံကြည်သူ ဖြစ်သည်။ သူ၏ကံကောင်းစေသော ဂဏန်းမှာ "၉" ဂဏန်း ဖြစ်၏။ ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် တိုင်းပြည်၌ သုံးစွဲနေသော ငွေစက္ကူများကို တရားမဝင်ကြေညာပြီး ၄၅ ကျပ်တန်နှင့် ၉၀ ကျပ်တန် ငွေစက္ကူများကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ဤလုပ်ရပ်ကြောင့် ပြည်သူလူထု၏ စုဆောင်းငွေများမှာ တမုဟုတ်ချင်း အငွေ့ပျံသွားခဲ့ရသည်။ ထိုမှအစပြု၍ ၁၉၈၈ အရေးတော်ပုံကြီး ဖြစ်ပွားရန် အဓိကလောင်စာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ယတြာချေသည့်အနေဖြင့် မှန်ကို သေနတ်ဖြင့်ပစ်ခြင်း၊ တံတားပေါ်တွင် နောက်ပြန်လမ်းလျှောက်ခြင်း စသည့် ထူးဆန်းသောလုပ်ရပ်များ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း ခိုင်လုံသော သတင်းရင်းမြစ်များက ဆိုသည်။

၁၉၈၈ အရေးတော်ပုံနှင့် နုတ်ထွက်ခြင်း

၁၉၈၈ ခုနှစ် ရှစ်လေးလုံး ဒီမိုကရေစီအရေးတော်ပုံကြီး ဖြစ်ပွားလာသောအခါ ဇူလိုင်လတွင် ပါတီညီလာခံ ခေါ်ယူပြီး ပါတီဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်မှ နုတ်ထွက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုမိန့်ခွန်းတွင် "စစ်တပ်ဆိုတာ ပစ်ရင် မိုးပေါ်ထောင်မပစ်ဘူး၊ တည့်တည့်ပစ်တယ်" ဟု ခြိမ်းခြောက်စကား ပြောကြားခဲ့သည်။ သူ နုတ်ထွက်သွားသော်လည်း နောက်ကွယ်မှ ကြိုးကိုင်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း လူအများက ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၈၈ နောက်ပိုင်း နဝတ၊ နအဖ ခေတ်များတွင်လည်း သူ့အား "အဘ" ဟု ခေါ်ဝေါ်ကာ ရိုသေမှု ပြုခဲ့ကြရသည်။

နေဝင်ချိန်

ဦးနေဝင်း၏ ဘဝနေဝင်ချိန်မှာမူ မလှပခဲ့ပေ။ ၂၀၀၂ ခုနှစ်တွင် သူ၏သမက်ဖြစ်သူ ဦးအေးဇော်ဝင်းနှင့် မြေးများက နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းယူရန် ကြံစည်မှု (High Treason) ဖြင့် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်။ ဦးနေဝင်းကို နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ချထားခဲ့၏။ သူသည် ၂၀၀၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ အေဒီလမ်း (မေခလမ်း) နေအိမ်၌ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ကွယ်လွန်ချိန်တွင် အသက် ၉၁ နှစ် ရှိပြီဖြစ်သည်။ နာရေးကို အလွန်တိတ်ဆိတ်စွာ ပြုလုပ်ခဲ့ရပြီး နိုင်ငံတော်ဈာပန အခမ်းအနား မရရှိခဲ့ပေ။ ရေဝေးသုသာန်တွင် မိသားစုဝင်အနည်းငယ်ဖြင့်သာ ကြိတ်ပြီး မီးသင်္ဂြိုဟ်ခဲ့ရသည်။ အရိုးပြာကို ရန်ကုန်မြစ်ထဲသို့ မျှောချခဲ့သည်ဟု ဆိုကြသည်။

ဦးနေဝင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံကို ၂၆ နှစ်ကြာ တရားဝင်အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး နောက်ကွယ်မှ ၁၀ နှစ်ကျော် လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ သူ၏ခေတ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာနှင့် အဆက်ပြတ်ပြီး ဆင်းရဲမွဲတေခဲ့ရသည်။ သူသည် ထက်မြက်သော နိုင်ငံရေးသမား၊ ရက်စက်သော အာဏာရှင်၊ သံသယစိတ်များသူအဖြစ် သမိုင်းတွင် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သည်။