Skip to main content

အလောင်းမင်းတရား ဦးအောင်ဇေယျ

အလောင်းဘုရားကို ၁၇၁၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ရွှေဘိုခရိုင်၊ မုဆိုးဘိုရွာ၌ ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ဖခင်မှာ ကြေးကိုင်သူကြီး ဦးစည်ပုဖြစ်ပြီး မိခင်မှာ ဒေါ်ငြိမ်း ဖြစ်သည်။ ငယ်မည်မှာ မောင်အောင်ဇေယျ ဖြစ်သည်။ သူသည် တော်ဝင်နန်းတွင်းမျိုးရိုးမှ ဆင်းသက်လာသူမဟုတ်ဘဲ ကျေးလက်ဒေသ အုပ်ချုပ်သူလူတန်းစားမှ ပေါက်ဖွားလာသူ ဖြစ်သည်။ ငယ်စဉ်ကတည်းကပင် ခေါင်းဆောင်မှုအရည်အချင်းနှင့် ပြည့်စုံပြီး သတ္တိရှိကာ စီမံခန့်ခွဲမှုပိုင်းတွင်လည်း ကျွမ်းကျင်သူတဦး ဖြစ်သည်။

၁၇၅၂ ခုနှစ်တွင် မွန်တို့၏ ဟံသာဝတီတပ်များက အင်းဝကို သိမ်းပိုက်လိုက်သောအခါ ညောင်ရမ်းမင်းဆက် ပျက်သုဉ်းသွားခဲ့သည်။ မွန်တပ်များသည် အထက်မြန်မာပြည်တလွှားရှိ မြို့ရွာများကို သစ္စာခံခိုင်းရာ ရွာအများစုက ကြောက်ရွံ့၍ သစ္စာပေးကြသည်။ သို့သော် မုဆိုးဘိုရွာသူကြီး ဦးအောင်ဇေယျက "ငါသည် ဘုရင်အစစ် ဖြစ်လာမည့်သူဖြစ်သည်၊ သူပုန်များကို သစ္စာမပေးနိုင်" ဟု ကြွေးကြော်ကာ ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ **သူ၏**ရွာကို စည်းရိုးသုံးထပ်ကာရံပြီး ခံတပ်အဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ မွန်တပ်များ အကြိမ်ကြိမ်လာရောက်တိုက်ခိုက်သော်လည်း ရှုံးနိမ့်ခဲ့သည်။ ဦးအောင်ဇေယျ၏ ဂုဏ်သတင်းသည် လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့သွားပြီး အနီးအနားမှ လူများ လာရောက်ခိုလှုံကြသဖြင့် အင်အားကြီးမားလာခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၄၆ ယောက်သော ရဲဘော်များကို သစ္စာရေတိုက်ပြီး "အလောင်းဘုရား" (ဘုရားလောင်း) ဟူသော ဘွဲ့ကို ခံယူခဲ့သည်။ မုဆိုးဘိုရွာကိုလည်း "ရွှေဘို"၊ "ရန်ကြီးအောင်" စသည်ဖြင့် အမည်ငါးမျိုး မှည့်ခေါ်ခဲ့သည်။

၁၇၅၃ ခုနှစ်တွင် မွန်တို့သိမ်းထားသော အင်းဝမြို့ကို ပြန်လည်တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် အထက်မြန်မာပြည်တခုလုံးကို စည်းရုံးနိုင်ခဲ့သည်။ ၁၇၅၄ ခုနှစ်တွင် အင်းဝကို ပြန်လည်တိုက်ခိုက်လာသော မွန်တပ်များကို တွန်းလှန်နိုင်ခဲ့ပြီးနောက် ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းအတိုင်း စုန်ဆင်းကာ အောက်ပြည်ဒေသများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၁၇၅၅ ခုနှစ် မေလတွင် ဒဂုံကို သိမ်းပိုက်ပြီး "ရန်ကုန်" (ရန်အပေါင်း ကုန်စင်ခြင်း) ဟု အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။

ဤနေရာတွင် နိုင်ငံတကာသံတမန်ရေးကို ကျွမ်းကျင်စွာ အသုံးချခဲ့သည်။ မွန်ဘက်မှ ကူညီနေသော ပြင်သစ်တို့ကို ဆန့်ကျင်ရန် ဗြိတိသျှတို့နှင့် ဆက်သွယ်ခဲ့ပြီး ဗြိတိသျှဘုရင် ဂျော့-၂ (King George II) ထံသို့ ရွှေပေလွှာ ပေးပို့ခဲ့ဖူးသည်။ ၁၇၅၆ ခုနှစ်တွင် သန်လျင်ကို တိုက်ခိုက်ပြီး ပြင်သစ်ကိုယ်စားလှယ် ဆီးရာဒီဘရူးနို (Sieur de Bruno) ကို ကွပ်မျက်ခဲ့သည်။ ပြင်သစ်အမြောက်တပ်သားများကို ဖမ်းဆီးပြီး မိမိတပ်တွင် အမှုထမ်းစေခဲ့သည်။ ၁၇၅၇ ခုနှစ်တွင် မွန်တို့၏ နောက်ဆုံးခံတပ်ဖြစ်သော ပဲခူး (ဟံသာဝတီ) ကို အလုံးအရင်းဖြင့် ဝိုင်းရံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ နောက်ဆုံးတွင် ပဲခူးမြို့ ကျဆုံးပြီး မွန်ဘုရင် ဗညားဒလကို ဖမ်းမိခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် တတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး ပေါ်ထွန်းလာခဲ့သည်။

ထို့နောက် မဏိပူရကိုလည်း တိုက်ခိုက်သိမ်းသွင်းခဲ့သည်။ ၁၇၅၉ ခုနှစ်တွင် နဂရိုင်ကျွန်း (Hainggyi Island) ၌ အင်္ဂလိပ်တို့က မွန်သူပုန်များကို ကူညီသည်ဟု သံသယရှိသဖြင့် အင်္ဂလိပ်ကုန်သည်များကို သတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၁၇၆၀ ပြည့်နှစ်တွင် မွန်သူပုန်ခေါင်းဆောင်များ ယိုးဒယားတွင် ခိုလှုံနေသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ယိုးဒယား (အယုဒ္ဓယ) သို့ ချီတက်ခဲ့သည်။ အယုဒ္ဓယမြို့ကို ဝိုင်းရံထားစဉ် အလောင်းဘုရားသည် ရုတ်တရက် နာမကျန်းဖြစ်တော်မူခဲ့သည်။ မြန်မာရာဇဝင်များက "အူရောင်ရောဂါ" သို့မဟုတ် "သွေးဝမ်းရောဂါ" ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသော်လည်း၊ ယိုးဒယားနှင့် အနောက်တိုင်းမှတ်တမ်းများကမူ အမြောက်ကြီးပစ်ဖောက်ရာတွင် ပေါက်ကွဲပြီး ဒဏ်ရာရသည်ဟု ဆိုကြသည်။

မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ တပ်ကို ပြန်ဆုတ်ခိုင်းခဲ့ရာ အိမ်ပြန်ခရီးသည် ကြမ်းတမ်းလှသည်။ ၁၇၆၀ ပြည့်နှစ် မေလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် မုတ္တမအနီး ကင်းရွာ၌ နတ်ရွာစံတော်မူခဲ့သည်။ သက်တော် ၄၆ နှစ်၊ နန်းသက် ၈ နှစ်အတွင်း တစစီပြိုကွဲနေသော နိုင်ငံကို တစုတစည်းတည်း ဖြစ်အောင် စုစည်းပေးနိုင်ခဲ့သည်။ သူသည် "မနုကျယ် ဓမ္မသတ်" ကို ပြဋ္ဌာန်းစေခဲ့ပြီး ရန်ကုန်မြို့ကို တည်ထောင်သူအဖြစ် ယနေ့တိုင် ထင်ရှားသည်။ မြန်မာ့သမိုင်းတွင် အောက်ခြေမှတက်လာပြီး ကြီးမားသောအင်ပါယာကို တည်ထောင်နိုင်ခဲ့သည့် စစ်ဘုရင်တပါးအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ထားရသည်။

Comments

Popular posts from this blog

နရသီဟပတေ့ (တရုတ်ပြေးမင်း)

နရသီဟပတေ့မင်း (အေဒီ ၁၂၅၆ - ၁၂၈၇) သည် ပုဂံမင်းဆက်၏ သမိုင်းစာမျက်နှာတွင် အထင်ကရ အပြောင်းအလဲများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သော နောက်ဆုံးမင်းတပါးဖြစ်သည်။ ပုဂံမင်းဆက် စတုတ္ထမြောက် စည်သူဘွဲ့ခံဖြစ်သောကြောင့် သမိုင်းပညာရှင်အချို့က "စည်သူ (၄)" ဟုလည်း ခေါ်ဝေါ်ကြပြီး၊ ကျောက်စာအထောက်အထားများအရ ဘွဲ့တော်ကို "ဥစ္စနာ" (ဥဇနာ) ဟုလည်း သုံးစွဲခဲ့သည်။ သူ၏ လက်ထက်တွင် နှစ်ပေါင်း (၂၅၀) ဝန်းကျင် သက်တမ်းရှည်ကြာခဲ့သော ပုဂံအင်ပါယာကြီးသည် မွန်ဂို (တရုတ်) တို့၏ ကျူးကျော်စစ်ကြောင့် ပြိုကွဲပျက်စီးခဲ့ရသဖြင့် သမိုင်းတွင် "တရုတ်ပြေးမင်း" ဟူ၍ အမည်ဆိုးဖြင့် ထင်ရှားကျန်ရစ်ခဲ့သည်။ ငယ်ဘဝနှင့် မျိုးရိုးဇာစ်မြစ် နရသီဟပတေ့ကို ခမည်းတော် ဥဇနာမင်းနှင့် မြစ်သားအရပ်သူ ကိုယ်လုပ်တော် (မိဖုရားစုလည်းထုံး) တို့မှ အေဒီ ၁၂၃၈ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ (၂၃) ရက်နေ့တွင် ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ နန်းလျာမဟုတ်သော သာမန်မင်းသားတပါးသာ ဖြစ်သည်။ ငယ်စဉ်ဘဝတွင် နန်းတွင်း၌ "မင်းခွေးချေး" ဟူသော အမည်ဖြင့် လူသိများသည်။ အချို့သော မှတ်တမ်းများအရ ချေဆတ်တတ်သော ရောဂါကြောင့် အိပ်ရာထဲတွင် အမြဲခွေနေတတ်သဖြင့် "မင်းခွေ" ဟုခေါ်ရာမှ ကာလရွေ့လျောကာ ...

ဝိဟာရဒေဝီ (ရှင်စောပု)

ရှင်စောပုကို ၁၃၉၄ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် ဟံသာဝတီ (ပဲခူး) ၌ ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ခမည်းတော်မှာ မွန်ဘုရင်အကျော်အမော် ရာဇာဓိရာဇ်ဖြစ်ပြီး မယ်တော်မှာ မိဖုရား သုဒ္ဓမာယာ ဖြစ်သည်။ မွန်အမည်မှာ "ဗညားထော" ဖြစ်ပြီး "မင်းသမီးအို" သို့မဟုတ် "အသက်ကြီးမှရသော သမီးတော်" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ငယ်စဉ်ကပင် ရုပ်ဆင်းအင်္ဂါ လှပတင့်တယ်သူ ဖြစ်သည်။ အသက် ၂၀ အရွယ်တွင် တူတော်စပ်သူ ဗညားဗွဲ့နှင့် လက်ထပ်ခဲ့ပြီး သားသမီးသုံးပါး ထွန်းကားခဲ့သည်။ သို့သော် အိမ်ထောင်သက် ၅ နှစ်အကြာတွင် ခင်ပွန်းသည် ကွယ်လွန်သွားသဖြင့် အသက် ၂၅ နှစ်အရွယ်တွင် မုဆိုးမ ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ၁၄၂၃ ခုနှစ်တွင် ခမည်းတော် ရာဇာဓိရာဇ် နတ်ရွာစံပြီးနောက် အစ်ကိုတော် ဗညားရံ နန်းတက်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် အင်းဝဘုရင် ဆင်ဖြူရှင်သီဟသူက ဟံသာဝတီကို တိုက်ခိုက်ရန် ပြင်ဆင်နေသောကြောင့် စစ်မဖြစ်လိုသော ဗညားရံက နှမတော် ရှင်စောပုကို အင်းဝဘုရင်ထံ ဆက်သကာ စစ်ပြေငြိမ်းခဲ့ရသည်။ ရှင်စောပုသည် နိုင်ငံရေးဓားစာခံအဖြစ် အင်းဝသို့ ပါသွားခဲ့ရသည်။ အင်းဝဘုရင် သီဟသူ လုပ်ကြံခံရပြီးနောက် နန်းတက်လာကြသော ကလေးကျတောင်ညိုနှင့် မိုးညှင်းသတိုးတို့ကလည်း သူမကို မိဖုရားအဖြစ် ဆက်လက်ထားရ...

ဒေါက်တာတီသံပြာ

ဒေါက်တာ တီသံပြာ (Theodore Tha Bya) ကို ၁၈၄၂ ခုနှစ်တွင် ဧရာဝတီတိုင်း၊ ပုသိမ်ခရိုင်၌ ဖွားမြင်ခဲ့ပြီး၊ စကောကရင်အမျိုးသားတဦး ဖြစ်သည်။ ငယ်စဉ်က အမေရိကန်နှစ်ခြင်းသာသနာပြုများနှင့် နီးစပ်စွာနေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ အခြေခံပညာကို သာသနာပြုကျောင်းများ၌ သင်ကြားခဲ့သည်။ သူသည် ပညာဉာဏ်အလွန်ထက်မြက်သူတဦး ဖြစ်သည်။ ၁၈၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသို့ ပညာတော်သင် သွားရောက်ခွင့် ရရှိခဲ့ရာ၊ ထိုခေတ်ကာလ၌ မြန်မာနိုင်ငံသားတဦးအတွက် အလွန်ရှားပါးသော အခွင့်အရေးတရပ် ဖြစ်ခဲ့သည်။ နယူးယောက်ပြည်နယ်ရှိ ရိုချက်စတာတက္ကသိုလ် (University of Rochester) တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ သူသည် အနောက်တိုင်းပညာတတ် ကရင်လူငယ်များ၏ ရှေ့ဆောင်လမ်းပြ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ ပညာရေးနှင့် သာသနာရေးလုပ်ငန်းများကို ဦးဆောင်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ သူ၏သမိုင်းတွင် အရေးအပါဆုံးသော လုပ်ရပ်မှာ ၁၈၈၁ ခုနှစ်တွင် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (Karen National Association - KNA) ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ သမိုင်းပညာရှင်များ၏အဆိုအရ KNA သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးသော နိုင်ငံရေးဆန်သည့် အသင်းအဖွဲ့ဖြစ်ပြီး၊ ဗမာအသင်းများဖြစ်သော YMBA ထက်ပင် ၂၅...