မင်းစောမွန်ကို ၁၃၈၀ ပြည့်နှစ်ဝန်းကျင်တွင် လောင်းကြက်မြို့၌ ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ခမည်းတော်မှာ လောင်းကြက်ဘုရင် ရာဇသူ ဖြစ်သည်။ ၁၄၀၄ ခုနှစ်တွင် ခမည်းတော်နတ်ရွာစံပြီးနောက် မင်းစောမွန် နန်းတက်ခဲ့သော်လည်း ထိုအချိန်တွင် လောင်းကြက်မှာ နိုင်ငံရေးမတည်မငြိမ် ဖြစ်နေခဲ့သည်။ ၁၄၀၆ ခုနှစ်တွင် အင်းဝဘုရင်မင်းခေါင်၏ သားတော် မင်းရဲကျော်စွာသည် ရခိုင်ပြည်ကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ရာ လောင်းကြက်မြို့ ကျဆုံးခဲ့သည်။ မင်းစောမွန်သည် အနောက်ဘက် ဘင်္ဂေါဒေသ (ယခု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် အိန္ဒိယပိုင်) သို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။
သူသည် ဂေါ့ (Gaur) မြို့ရှိ ဘင်္ဂေါစော်ဘွား ဆူလ်တန် ဂျလာလူဒင် မိုဟာမက်ရှား (Sultan Jalaluddin Muhammad Shah) ထံတွင် ခိုလှုံခဲ့ရသည်။ မင်းစောမွန်သည် ဘင်္ဂေါနန်းတော်တွင် ၂၄ နှစ်ကြာ နေထိုင်ခဲ့ရပြီး ထိုကာလမှာ ရခိုင်သမိုင်းအတွက် အလွန်အရေးပါခဲ့သည်။ သူသည် အစ္စလာမ်ယဉ်ကျေးမှု၊ အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်နှင့် စစ်ရေးပညာများကို လေ့လာသင်ယူခဲ့သည်။
၁၄၂၉ ခုနှစ်တွင် ဘင်္ဂေါစော်ဘွား၏ အကူအညီဖြင့် ရခိုင်ပြည်ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ စော်ဘွားက ဗိုလ်ချုပ် ဝလီခန် (Wali Khan) ဦးဆောင်သော စစ်တပ်ကို စေလွှတ်ကူညီခဲ့သော်လည်း ဝလီခန်က သစ္စာဖောက်ပြီး မင်းစောမွန်ကို ထောင်ချကာ သူကိုယ်တိုင် အုပ်ချုပ်ရန် ကြံစည်ခဲ့သည်။ မင်းစောမွန် ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ပြီး ဘင်္ဂေါစော်ဘွားထံ ပြန်တိုင်တန်းသောအခါ စော်ဘွားက ဗိုလ်ချုပ် ဆင်းဒီခန် (Sindi Khan) ဦးဆောင်သော စစ်တပ်ဖြင့် ဒုတိယအကြိမ် ကူညီခဲ့သည်။ ၁၄၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် လောင်းကြက်မြို့ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီး အင်းဝမှ ခန့်ထားသော ဘုရင်ခံများနှင့် မွန်တပ်များကို မောင်းထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။
မင်းစောမွန်သည် လောင်းကြက်မြို့မှာ စစ်ရေးအရ မလုံခြုံတော့ကြောင်း သုံးသပ်ပြီး ၁၄၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် မြောက်ဦးမြို့ (Mrauk-U) ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ မြောက်ဦးသည် တောင်ကုန်းတောင်တန်းများ ဝိုင်းရံထားပြီး ရန်သူတိုက်ခိုက်ရန် ခက်ခဲသော သဘာဝခံတပ်ဖြစ်သည့်အပြင် ကုလားတန်မြစ်၏ မြစ်လက်တက်များ ရှိသဖြင့် ကုန်သွယ်ရေးအတွက်လည်း အဆင်ပြေသည်။ ထို့ကြောင့် မင်းစောမွန်သည် မြောက်ဦးခေတ်ကို စတင်ထူထောင်သူအဖြစ် သမိုင်းတွင် ထင်ရှားခဲ့သည်။
မင်းစောမွန်သည် ဘင်္ဂေါစော်ဘွား၏ ကျေးဇူးကို သိတတ်သောအားဖြင့် ရခိုင်ဒင်္ဂါးများတွင် ပါရှန် (Persian) စာလုံးများ ထည့်သွင်းခတ်နှိပ်ခဲ့ပြီး၊ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း အစ္စလာမ်ဘွဲ့အမည် "ဆူလေမန်ရှား" (Suleiman Shah) ကို ခံယူခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်စစ်စစ်ဖြစ်ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာဘွဲ့တော်မှာ "နရမိတ်လှ" ဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးအရ အနောက်ဘက် (အိန္ဒိယ) ကို မျက်နှာမူသော်လည်း၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာရေးအရ အရှေ့ဘက် (မြန်မာ) ကို ကိုင်စွဲထားသည့် ရခိုင်ဘုရင်များ၏ ထူးခြားသော "ခေါင်းနှစ်လုံး" မူဝါဒ (Dual Identity Policy) ပင် ဖြစ်သည်။
သူ၏လက်ထက်တွင် လေးမျက်နှာပုထိုးတော်ကြီးကို တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့ပြီး၊ ဤပုထိုးတော်သည် မြောက်ဦးမြို့၏ ရှေးအကျဆုံးလက်ရာများတွင် ပါဝင်သည်။ ၁၄၃၃ ခုနှစ်တွင် မင်းစောမွန် နတ်ရွာစံတော်မူခဲ့သည်။ သူသည် ရခိုင်ပြည်ကို အင်းဝနှင့် ဟံသာဝတီတို့၏ လွှမ်းမိုးမှုမှ လွတ်မြောက်အောင် စွမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ရာစုနှစ်သုံးခုကျော် တည်တံ့မည့် မြောက်ဦးရွှေခေတ်ကြီးကို အုတ်မြစ်ချပေးခဲ့သော အာဇာနည်ဘုရင်တပါး ဖြစ်သည်။
သူသည် ဂေါ့ (Gaur) မြို့ရှိ ဘင်္ဂေါစော်ဘွား ဆူလ်တန် ဂျလာလူဒင် မိုဟာမက်ရှား (Sultan Jalaluddin Muhammad Shah) ထံတွင် ခိုလှုံခဲ့ရသည်။ မင်းစောမွန်သည် ဘင်္ဂေါနန်းတော်တွင် ၂၄ နှစ်ကြာ နေထိုင်ခဲ့ရပြီး ထိုကာလမှာ ရခိုင်သမိုင်းအတွက် အလွန်အရေးပါခဲ့သည်။ သူသည် အစ္စလာမ်ယဉ်ကျေးမှု၊ အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်နှင့် စစ်ရေးပညာများကို လေ့လာသင်ယူခဲ့သည်။
၁၄၂၉ ခုနှစ်တွင် ဘင်္ဂေါစော်ဘွား၏ အကူအညီဖြင့် ရခိုင်ပြည်ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ စော်ဘွားက ဗိုလ်ချုပ် ဝလီခန် (Wali Khan) ဦးဆောင်သော စစ်တပ်ကို စေလွှတ်ကူညီခဲ့သော်လည်း ဝလီခန်က သစ္စာဖောက်ပြီး မင်းစောမွန်ကို ထောင်ချကာ သူကိုယ်တိုင် အုပ်ချုပ်ရန် ကြံစည်ခဲ့သည်။ မင်းစောမွန် ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ပြီး ဘင်္ဂေါစော်ဘွားထံ ပြန်တိုင်တန်းသောအခါ စော်ဘွားက ဗိုလ်ချုပ် ဆင်းဒီခန် (Sindi Khan) ဦးဆောင်သော စစ်တပ်ဖြင့် ဒုတိယအကြိမ် ကူညီခဲ့သည်။ ၁၄၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် လောင်းကြက်မြို့ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီး အင်းဝမှ ခန့်ထားသော ဘုရင်ခံများနှင့် မွန်တပ်များကို မောင်းထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။
မင်းစောမွန်သည် လောင်းကြက်မြို့မှာ စစ်ရေးအရ မလုံခြုံတော့ကြောင်း သုံးသပ်ပြီး ၁၄၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် မြောက်ဦးမြို့ (Mrauk-U) ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ မြောက်ဦးသည် တောင်ကုန်းတောင်တန်းများ ဝိုင်းရံထားပြီး ရန်သူတိုက်ခိုက်ရန် ခက်ခဲသော သဘာဝခံတပ်ဖြစ်သည့်အပြင် ကုလားတန်မြစ်၏ မြစ်လက်တက်များ ရှိသဖြင့် ကုန်သွယ်ရေးအတွက်လည်း အဆင်ပြေသည်။ ထို့ကြောင့် မင်းစောမွန်သည် မြောက်ဦးခေတ်ကို စတင်ထူထောင်သူအဖြစ် သမိုင်းတွင် ထင်ရှားခဲ့သည်။
မင်းစောမွန်သည် ဘင်္ဂေါစော်ဘွား၏ ကျေးဇူးကို သိတတ်သောအားဖြင့် ရခိုင်ဒင်္ဂါးများတွင် ပါရှန် (Persian) စာလုံးများ ထည့်သွင်းခတ်နှိပ်ခဲ့ပြီး၊ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း အစ္စလာမ်ဘွဲ့အမည် "ဆူလေမန်ရှား" (Suleiman Shah) ကို ခံယူခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်စစ်စစ်ဖြစ်ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာဘွဲ့တော်မှာ "နရမိတ်လှ" ဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးအရ အနောက်ဘက် (အိန္ဒိယ) ကို မျက်နှာမူသော်လည်း၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာရေးအရ အရှေ့ဘက် (မြန်မာ) ကို ကိုင်စွဲထားသည့် ရခိုင်ဘုရင်များ၏ ထူးခြားသော "ခေါင်းနှစ်လုံး" မူဝါဒ (Dual Identity Policy) ပင် ဖြစ်သည်။
သူ၏လက်ထက်တွင် လေးမျက်နှာပုထိုးတော်ကြီးကို တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့ပြီး၊ ဤပုထိုးတော်သည် မြောက်ဦးမြို့၏ ရှေးအကျဆုံးလက်ရာများတွင် ပါဝင်သည်။ ၁၄၃၃ ခုနှစ်တွင် မင်းစောမွန် နတ်ရွာစံတော်မူခဲ့သည်။ သူသည် ရခိုင်ပြည်ကို အင်းဝနှင့် ဟံသာဝတီတို့၏ လွှမ်းမိုးမှုမှ လွတ်မြောက်အောင် စွမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ရာစုနှစ်သုံးခုကျော် တည်တံ့မည့် မြောက်ဦးရွှေခေတ်ကြီးကို အုတ်မြစ်ချပေးခဲ့သော အာဇာနည်ဘုရင်တပါး ဖြစ်သည်။
Comments
Post a Comment