မင်းရာဇာကြီးကို ၁၅၅၇ ခုနှစ်တွင် ဖွားမြင်တော်မူခဲ့ပြီး၊ ခမည်းတော်မှာ မင်းဖလောင်း (စိကန္ဒာရှား) ဖြစ်သည်။ ၁၅၉၃ ခုနှစ်တွင် ခမည်းတော်နတ်ရွာစံပြီးနောက် နန်းတက်ခဲ့သည်။ သူ၏ အစ္စလာမ်ဘွဲ့အမည်မှာ "ဆာလင်ရှား" (Salim Shah) ဖြစ်သည်။ နန်းတက်စတွင် မြောက်ဦးနိုင်ငံတော်သည် အလွန်အင်အားတောင့်တင်းခဲ့သည်။ ရေတပ်အင်အားမှာ အထူးကောင်းမွန်ပြီး ပေါ်တူဂီကြေးစားစစ်သည်များနှင့် ဒေသခံရခိုင်စစ်သည်များကို ပေါင်းစပ်ထားသော သူ၏ရေတပ်သည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် (Bay of Bengal) တခွင်တွင် ပြိုင်ဘက်ကင်းခဲ့သည်။ မင်းရာဇာကြီးသည် အမြော်အမြင်ကြီးမားသော ဘုရင်တပါးဖြစ်ပြီး ပဲခူး (ဟံသာဝတီ) အင်ပါယာ ပြိုကွဲချိန်ကို အခွင့်ကောင်းယူရန် စောင့်ဆိုင်းနေခဲ့သည်။
၁၅၉၇ ခုနှစ်တွင် တောင်ငူဘုရင် မင်းရဲသီဟသူနှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ကာ ဟံသာဝတီ နန္ဒဘုရင်ကို တိုက်ခိုက်ရန် သဘောတူခဲ့သည်။ ၁၅၉၉ ခုနှစ်တွင် မင်းရာဇာကြီးသည် ရေတပ်ကြီးဖြင့် ဟံသာဝတီသို့ ချီတက်ခဲ့ပြီး တောင်ငူတပ်များနှင့် ပူးပေါင်း၍ ဟံသာဝတီကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ မင်းရာဇာကြီးသည် ဟံသာဝတီမှ အဖိုးတန်ရတနာများ၊ ဆင်ဖြူတော်နှင့် ဘုရင့်သမီးတော် ခင်မနှောင်းတို့ကို မြောက်ဦးသို့ ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဟံသာဝတီမှ ဖမ်းဆီးရမိသော ထောင်နှင့်ချီသည့် မွန်၊ ဗမာ သုံ့ပန်းများကို ရခိုင်သို့ ခေါ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ကုလားတန်မြစ်ဝှမ်းတွင် လယ်ယာလုပ်ကိုင်စေခဲ့သည်။
ဟံသာဝတီတိုက်ပွဲတွင် ထူးချွန်ခဲ့သော ပေါ်တူဂီကြေးစားခေါင်းဆောင် ဖိလစ်ဒီဘရစ်တို (ငဇင်ကာ) ကို ဆုချသည့်အနေဖြင့် သန်လျင်မြို့စားအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ဤဆုံးဖြတ်ချက်မှာ အမှားအယွင်းဖြစ်ခဲ့သည်။ ငဇင်ကာသည် နောက်ပိုင်းတွင် သစ္စာဖောက်ပြီး ဂိုအာ (Goa) ရှိ ပေါ်တူဂီဘုရင်ခံနှင့် ဆက်သွယ်ကာ သန်လျင်ကို သီးခြားနိုင်ငံထူထောင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ မင်းရာဇာကြီးသည် သားတော်အိမ်ရှေ့မင်းကို စေလွှတ်၍ ငဇင်ကာကို နှိမ်နင်းစေသော်လည်း ရေကြောင်းတိုက်ပွဲတွင် ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီး အိမ်ရှေ့မင်းပင် အဖမ်းခံခဲ့ရသည်။ ဤဖြစ်ရပ်သည် မင်းရာဇာကြီး၏ ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။
သို့သော် ပြည်တွင်းရေးနှင့် သာသနာရေးတွင် မင်းရာဇာကြီးသည် ကြီးကျယ်သော အောင်မြင်မှုများ ရရှိခဲ့သည်။ သူသည် မြောက်ဦးမြို့ကို ခိုင်ခံ့အောင် ပြုပြင်ခဲ့ပြီး မြို့ရိုးများကို ကျောက်သားဖြင့် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ သူ၏လက်ထက်တွင် ထင်ရှားသော စေတီပုထိုးများမှာ ၁၅၉၆ ခုနှစ်တွင် တည်ထားသော "မင်္ဂလာမာရ်အောင် စေတီ" နှင့် ၁၆၀၃ ခုနှစ်တွင် တည်ထားသော "အောင်မြေလောက စေတီတော်" တို့ ဖြစ်ကြသည်။
မင်းရာဇာကြီးလက်ထက်တွင် ရခိုင်စာပေ ထွန်းကားခဲ့ပြီး နာမည်ကျော် ရခိုင်စာဆို "ဥက္ကာပျံ" ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်။ မင်းရာဇာကြီးသည် ဘင်္ဂေါဒေသ (စစ်တကောင်း၊ ဒက္ကား) ကိုပါ အာဏာသက်ရောက်ခဲ့ပြီး မဂိုအင်ပါယာ (Mughal Empire) နှင့် နယ်စပ်ချင်း ထိစပ်နေသော်လည်း ရင်ဆိုင်နိုင်စွမ်း ရှိခဲ့သည်။
၁၆၁၂ ခုနှစ်တွင် မင်းရာဇာကြီး နတ်ရွာစံတော်မူခဲ့သည်။ သူသည် ရခိုင်ဘုရင်များထဲတွင် "ဧကရာဇ်" (Emperor) ဟူသော ဂုဏ်ပုဒ်နှင့် အညီဆုံးဘုရင်တပါးဖြစ်သည်။ သူသည် ဟံသာဝတီကို အောင်နိုင်သူ၊ ပင်လယ်ပြင်ကို စိုးမိုးသူ၊ တိုင်းပြည်ကို စည်ပင်ဝပြောအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်သူအဖြစ် ရခိုင်သမိုင်းတွင် ထာဝရ မော်ကွန်းထိုးခဲ့သည်။
၁၅၉၇ ခုနှစ်တွင် တောင်ငူဘုရင် မင်းရဲသီဟသူနှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ကာ ဟံသာဝတီ နန္ဒဘုရင်ကို တိုက်ခိုက်ရန် သဘောတူခဲ့သည်။ ၁၅၉၉ ခုနှစ်တွင် မင်းရာဇာကြီးသည် ရေတပ်ကြီးဖြင့် ဟံသာဝတီသို့ ချီတက်ခဲ့ပြီး တောင်ငူတပ်များနှင့် ပူးပေါင်း၍ ဟံသာဝတီကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ မင်းရာဇာကြီးသည် ဟံသာဝတီမှ အဖိုးတန်ရတနာများ၊ ဆင်ဖြူတော်နှင့် ဘုရင့်သမီးတော် ခင်မနှောင်းတို့ကို မြောက်ဦးသို့ ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဟံသာဝတီမှ ဖမ်းဆီးရမိသော ထောင်နှင့်ချီသည့် မွန်၊ ဗမာ သုံ့ပန်းများကို ရခိုင်သို့ ခေါ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ကုလားတန်မြစ်ဝှမ်းတွင် လယ်ယာလုပ်ကိုင်စေခဲ့သည်။
ဟံသာဝတီတိုက်ပွဲတွင် ထူးချွန်ခဲ့သော ပေါ်တူဂီကြေးစားခေါင်းဆောင် ဖိလစ်ဒီဘရစ်တို (ငဇင်ကာ) ကို ဆုချသည့်အနေဖြင့် သန်လျင်မြို့စားအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ဤဆုံးဖြတ်ချက်မှာ အမှားအယွင်းဖြစ်ခဲ့သည်။ ငဇင်ကာသည် နောက်ပိုင်းတွင် သစ္စာဖောက်ပြီး ဂိုအာ (Goa) ရှိ ပေါ်တူဂီဘုရင်ခံနှင့် ဆက်သွယ်ကာ သန်လျင်ကို သီးခြားနိုင်ငံထူထောင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ မင်းရာဇာကြီးသည် သားတော်အိမ်ရှေ့မင်းကို စေလွှတ်၍ ငဇင်ကာကို နှိမ်နင်းစေသော်လည်း ရေကြောင်းတိုက်ပွဲတွင် ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီး အိမ်ရှေ့မင်းပင် အဖမ်းခံခဲ့ရသည်။ ဤဖြစ်ရပ်သည် မင်းရာဇာကြီး၏ ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။
သို့သော် ပြည်တွင်းရေးနှင့် သာသနာရေးတွင် မင်းရာဇာကြီးသည် ကြီးကျယ်သော အောင်မြင်မှုများ ရရှိခဲ့သည်။ သူသည် မြောက်ဦးမြို့ကို ခိုင်ခံ့အောင် ပြုပြင်ခဲ့ပြီး မြို့ရိုးများကို ကျောက်သားဖြင့် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ သူ၏လက်ထက်တွင် ထင်ရှားသော စေတီပုထိုးများမှာ ၁၅၉၆ ခုနှစ်တွင် တည်ထားသော "မင်္ဂလာမာရ်အောင် စေတီ" နှင့် ၁၆၀၃ ခုနှစ်တွင် တည်ထားသော "အောင်မြေလောက စေတီတော်" တို့ ဖြစ်ကြသည်။
မင်းရာဇာကြီးလက်ထက်တွင် ရခိုင်စာပေ ထွန်းကားခဲ့ပြီး နာမည်ကျော် ရခိုင်စာဆို "ဥက္ကာပျံ" ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်။ မင်းရာဇာကြီးသည် ဘင်္ဂေါဒေသ (စစ်တကောင်း၊ ဒက္ကား) ကိုပါ အာဏာသက်ရောက်ခဲ့ပြီး မဂိုအင်ပါယာ (Mughal Empire) နှင့် နယ်စပ်ချင်း ထိစပ်နေသော်လည်း ရင်ဆိုင်နိုင်စွမ်း ရှိခဲ့သည်။
၁၆၁၂ ခုနှစ်တွင် မင်းရာဇာကြီး နတ်ရွာစံတော်မူခဲ့သည်။ သူသည် ရခိုင်ဘုရင်များထဲတွင် "ဧကရာဇ်" (Emperor) ဟူသော ဂုဏ်ပုဒ်နှင့် အညီဆုံးဘုရင်တပါးဖြစ်သည်။ သူသည် ဟံသာဝတီကို အောင်နိုင်သူ၊ ပင်လယ်ပြင်ကို စိုးမိုးသူ၊ တိုင်းပြည်ကို စည်ပင်ဝပြောအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်သူအဖြစ် ရခိုင်သမိုင်းတွင် ထာဝရ မော်ကွန်းထိုးခဲ့သည်။
Comments
Post a Comment