နန္ဒဘုရင်

နန္ဒဘုရင်ကို ၁၅၃၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့တွင် တောင်ငူမြို့၌ ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ခမည်းတော်မှာ ဘုရင့်နောင်ကျော်ထင်နော်ရထာဖြစ်ပြီး မယ်တော်မှာ အတုလသီရိ မဟာရာဇဒေဝီ (တပင်ရွှေထီး၏ အစ်မတော် သခင်ကြီး) ဖြစ်သည်။ ငယ်မည်မှာ ရှင်ဇေယျဖြစ်ပြီး မွေးချင်းငါးဦးအနက် အကြီးဆုံးသား ဖြစ်သည်။ သူသည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ခမည်းတော် ဘုရင့်နောင်နှင့်အတူ စစ်ပွဲပေါင်းများစွာကို လိုက်ပါတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၁၅၄၈ ခုနှစ် ယိုးဒယားတိုက်ပွဲတွင် အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်ဖြင့် ပါဝင်ခဲ့ပြီး စွမ်းရည်ပြသနိုင်ခဲ့သဖြင့် တပင်ရွှေထီးက "မင်းရဲကျော်ထင်" ဘွဲ့ကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ၁၅၅၁ ခုနှစ်တွင် ဘုရင့်နောင် နန်းတက်သောအခါ အိမ်ရှေ့မင်း ဖြစ်လာခဲ့ပြီး စစ်ရေးစစ်ရာတွင် ကျွမ်းကျင်သော ခမည်းတော်၏ လက်ရုံးတဆူ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၅၅၇ ခုနှစ် ရှမ်းပြည်တိုက်ပွဲ၊ ၁၅၆၃ နှင့် ၁၅၆၈ ခုနှစ် ယိုးဒယားတိုက်ပွဲများတွင် တပ်မှူးကြီးအဖြစ် ဦးဆောင်ခဲ့သည်။

၁၅၈၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ဘုရင့်နောင် နတ်ရွာစံသောအခါ နန္ဒဘုရင် နန်းတက်ခဲ့သည်။ သူနန်းတက်စတွင် နိုင်ငံတော်ကြီးသည် အလွန်ကျယ်ပြန့်ပြီး အင်အားကြီးမားသော်လည်း ထိုကြီးမားသောအင်ပါယာကြီးမှာ ဘုရင့်နောင်၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဩဇာအာဏာအပေါ်တွင်သာ တည်ဆောက်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။ နန္ဒဘုရင်တွင် ခမည်းတော်ကဲ့သို့သော ဆွဲဆောင်စည်းရုံးနိုင်စွမ်း (Charisma) မရှိခဲ့ပေ။ နန်းတက်ပြီးမကြာမီ ၁၅၈၂ ခုနှစ်တွင် အင်းဝဘုရင် သတိုးမင်းစော (ဘုရင့်နောင်၏ ညီတော်ဝမ်းကွဲ) က ပုန်ကန်ခဲ့သည်။ နန္ဒဘုရင်သည် ပြည်၊ တောင်ငူနှင့် ယိုးဒယားတပ်များကို ခေါ်ယူပြီး အင်းဝကို သွားရောက်နှိမ်နင်းခဲ့ရသည်။ ၁၅၈၄ ခုနှစ်တွင် အင်းဝကို အနိုင်ရခဲ့သော်လည်း ဤပုန်ကန်မှုသည် အင်ပါယာပြိုကွဲခြင်း၏ အစပင် ဖြစ်ခဲ့သည်။

ယိုးဒယားအိမ်ရှေ့မင်း နရဲစွမ် (Naresuan) သည် အင်းဝတိုက်ပွဲအတွက် စစ်ကူလာသော်လည်း နောက်ကျပြီးမှ ရောက်လာခဲ့သည်။ နန္ဒဘုရင်က သံသယဝင်ကာ နရဲစွမ်ကို လုပ်ကြံရန် စီစဉ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။ နရဲစွမ်သည် ထိုအကြံကို သိရှိသွားပြီး ၁၅၈၄ ခုနှစ်တွင် လမ်းခရီးမှ ပြန်လှည့်ကာ ယိုးဒယားလွတ်လပ်ရေးကို ကြေညာခဲ့သည်။ ကောင်းမွန်စွာဆက်ဆံပါက မိတ်ဖက်ဖြစ်လာနိုင်သော နရဲစွမ်ကို ရန်သူဖြစ်အောင် ဖန်တီးလိုက်မိခြင်းမှာ နန္ဒဘုရင်၏ အကြီးမားဆုံးသော အမှားဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၅၈၄ ခုနှစ်မှ ၁၅၉၃ ခုနှစ်အတွင်း ယိုးဒယားကို ငါးကြိမ်တိုင်တိုင် ချီတက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သော်လည်း တကြိမ်မျှ အောင်မြင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

၁၅၉၂ ခုနှစ်တွင် နောက်ဆုံးအကြိမ်အဖြစ် သားတော် အိမ်ရှေ့မင်း မင်းကြီးစွာကို လွှတ်၍ တိုက်ခိုက်စေခဲ့သည်။ ၁၅၉၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် နောင်ဆာရိုင်း (Nong Sarai) အရပ်၌ သမိုင်းဝင်တိုက်ပွဲကြီး ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး မင်းကြီးစွာနှင့် နရဲစွမ်တို့ ဆင်စီးချင်းတိုက်ရာတွင် မင်းကြီးစွာ ကျဆုံးခဲ့သည်။ (မြန်မာရာဇဝင်အချို့ကမူ မင်းကြီးစွာသည် ယိုးဒယားတို့၏ သေနတ်သင့်၍ ကျဆုံးသည်ဟု ဆိုသည်)။ သားတော်ကျဆုံးမှုကြောင့် နန္ဒဘုရင်သည် စိတ်ထိခိုက်ပြီး အရက်သေစာသောက်စားကာ စိတ်ဖောက်ပြန်သကဲ့သို့ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ အမျက်ဒေါသကြီး၍ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်လာပြီး မွန်လူမျိုးများကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု မွန်ရာဇဝင်များက ဆိုသည်။

ယိုးဒယားစစ်ပွဲများတွင် လူအင်အားအများအပြား ဆုံးရှုံးခဲ့သဖြင့် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ပျက်စီးကာ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ပြည်သူများ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၅၉၅ ခုနှစ်တွင် ပြည်ဘုရင် (နန္ဒဘုရင်၏ သားတော်) က ပုန်ကန်ခဲ့ပြီး တောင်ငူနှင့် ဇင်းမယ်တို့လည်း ခွဲထွက်ခဲ့ကြသည်။ ရခိုင်ဘုရင် မင်းရာဇာကြီးသည် ပေါ်တူဂီကြေးစားစစ်သား ဖိလစ်ဒီဘရစ်တို (ငဇင်ကာ) နှင့် ပေါင်း၍ ဟံသာဝတီကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၁၅၉၉ ခုနှစ်တွင် ဟံသာဝတီမြို့ ကျဆုံးခဲ့ပြီး ဘုရင့်နောင်တည်ဆောက်ခဲ့သော ကမ္ဘောဇသာဒီ ရွှေနန်းတော်ကြီးမှာလည်း မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။

နန္ဒဘုရင်ကို တောင်ငူဘုရင် မင်းရဲသီဟသူက ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့ပြီး "ဟံသာဝတီပါမင်း" ဟု သမိုင်းတွင် ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြသည်။ တောင်ငူတွင် အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ထားရှိခဲ့ရာ ၁၆၀၀ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် တောင်ငူဘုရင်၏သားတော် နတ်သျှင်နောင်က နန္ဒဘုရင်ကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်လိုက်သည်။ နတ်သျှင်နောင်သည် နန္ဒဘုရင်၏သမီးတော်ကို လိုချင်သော်လည်း ခမည်းတော်ကို သတ်ခဲ့သူ၏သားဖြစ်နေသဖြင့် လက်မထပ်နိုင်မည်စိုး၍ သတ်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုစမှတ်ပြုကြသည်။

နန္ဒဘုရင်သည် အရည်အချင်းရှိသော စစ်သည်တော်တဦးဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ဘုရင်တပါးအနေဖြင့် အမြော်အမြင်နည်းပါးခဲ့သည်။ ခမည်းတော်၏ ကြီးမားသောအရိပ်အောက်တွင် ပိနေပြီး ကိုယ်ပိုင်ဟန် မပြနိုင်ခဲ့ပေ။ စစ်ပွဲများကို အလွန်အကျွံတိုက်ခိုက်ခြင်း၊ လက်အောက်ငယ်သားများကို ရက်စက်စွာအုပ်ချုပ်ခြင်း၊ သံတမန်ရေးနည်းပါးခြင်းတို့ကြောင့် အရှေ့တောင်အာရှ၏ အကြီးဆုံးအင်ပါယာကြီးကို ၁၈ နှစ်အတွင်း ပြိုကွဲပျက်စီးစေခဲ့သူအဖြစ် သမိုင်းတွင် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့ရသည်။ သူ၏ဘဝသည် "ဖခင်၏အရှိန်အဝါကို မထိန်းနိုင်သော သားဆိုး" (The Prodigal Son of an Empire Builder) ဟူသော သင်ခန်းစာကို ပေးစွမ်းနေပါသည်။