ဆာစံစီဖိုးကို ၁၈၇၀ ပြည့်နှစ် အောက်တိုဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် ဧရာဝတီတိုင်း၊ ပုသိမ်ခရိုင်၊ ကိုးဆူကျေးရွာ၌ ဖွားမြင်ခဲ့ပြီး၊ စကောကရင်အမျိုးသားတဦးဖြစ်ကာ ခရစ်ယာန်မိသားစုမှ ဆင်းသက်လာသူ ဖြစ်သည်။ ငယ်စဉ်က ပုသိမ်မြို့ရှိ သာသနာပြုကျောင်းတွင် ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ သူသည် ပညာဉာဏ်ထက်မြက်ပြီး အင်္ဂလိပ်စာကို ကျွမ်းကျင်စွာ တတ်မြောက်ခဲ့သည်။
၁၈၈၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသို့ ပညာတော်သင်သွားရောက်ရန် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရပြီး၊ နယူးယောက်မြို့ရှိ အော်လ်ဘာနီဆေးတက္ကသိုလ် (Albany Medical College) သို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၈၉၄ ခုနှစ်တွင် ဆေးပညာဘွဲ့ (MD) ကို ရရှိခဲ့ရာ၊ မြန်မာနိုင်ငံသားများအနက် အနောက်တိုင်းဆေးပညာဘွဲ့ကို အစောဆုံးရရှိခဲ့သူများတွင် တဦးအပါအဝင် ဖြစ်သည်။
မြန်မာပြည်သို့ ပြန်ရောက်သောအခါ အစိုးရဆေးရုံများတွင် မြို့ပြကျန်းမာရေးဆရာဝန် (Civil Surgeon) အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ဆေးပညာဖြင့် လူမှုအကျိုးပြုရုံသာမက နိုင်ငံရေးတွင်ပါ စိတ်ဝင်စားမှုပြလာခဲ့ပြီး ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် အစိုးရဝန်ထမ်းအဖြစ်မှ နုတ်ထွက်ကာ နိုင်ငံရေးလောကသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ သူသည် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNA) ၏ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်တဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။ သူ၏နိုင်ငံရေးခံယူချက်မှာ "ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေး" ဖြစ်သော်လည်း ကရင်နှင့် ဗမာသည် ရေနှင့်ဆီကဲ့သို့ ကွဲပြားသည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။
သူသည် ဗြိတိသျှအစိုးရလက်အောက်တွင် ဥပဒေပြုကောင်စီအမတ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရပြီး ၁၉၂၃ ခုနှစ် ဒိုင်အာခီအုပ်ချုပ်ရေးတွင် ကရင်လူမျိုးများအတွက် သီးခြားမဲဆန္ဒနယ်များ ရရှိရေးကို အခိုင်အမာ ကာကွယ်ပြောဆိုခဲ့သည်။ သူချန်ရစ်ခဲ့သော အထင်ရှားဆုံးသမိုင်းမှတ်တိုင်မှာ ၁၉၂၈ ခုနှစ်တွင် ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သော "Burma and the Karens" (မြန်မာပြည်နှင့် ကရင်လူမျိုးများ) စာအုပ်ပင် ဖြစ်သည်။ ဤစာအုပ်သည် ကရင်အမျိုးသားရေးဝါဒ၏ သမ္မာကျမ်းစာသဖွယ် ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်တွင် ကရင်လူမျိုးတို့၏ သမိုင်း၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် နိုင်ငံရေးလိုလားချက်များကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားပြီး၊ "ကရင်ပြည်နယ်" (Karen Country) ဖွဲ့စည်းပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ကရင်နှင့် ဗမာတို့သည် မိထွေးနှင့် မယားပါသားကဲ့သို့ ဖြစ်နေသဖြင့် သီးခြားအိမ်ခွဲနေမှသာ ငြိမ်းချမ်းမည်ဟု ဥပမာပေးခဲ့သည်။
သူသည် ဗြိတိသျှအစိုးရ၏ ယုံကြည်လေးစားခြင်းကို ခံခဲ့ရသူဖြစ်ပြီး၊ CBE ဘွဲ့နှင့် "ဆာ" (Knighthood) ဘွဲ့တို့ကို ချီးမြှင့်ခံခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် "ဆာစံစီဖိုး" ဟု လူသိများခဲ့သည်။ သူသည် ကရင်ခေါင်းဆောင် စောဘဦးကြီး၏ ဦးလေးတော်စပ်သူဖြစ်ပြီး စောဘဦးကြီး၏ နိုင်ငံရေးလမ်းကြောင်းအပေါ် ကြီးမားစွာ လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ သို့သော် ဆာစံစီဖိုးသည် တော်လှန်ရေးနည်းလမ်းထက် ဥပဒေဘောင်အတွင်းမှ လှုပ်ရှားမှုကို ပိုမိုလိုလားခဲ့သည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ကရင်-ဗမာ အဓိကရုဏ်းများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ သူသည် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ စစ်ပြီးခေတ် လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုကာလတွင် သူသည် အသက်အရွယ်ကြီးရင့်နေပြီဖြစ်ပြီး၊ ၁၉၄၆ ခုနှစ် ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့တွင် သက်တော် ၇၆ နှစ်၌ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ သူသာ ဆက်ရှိနေပါက ကရင်-ဗမာ နိုင်ငံရေးပြဿနာကို ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းရာတွင် တမျိုးတဖုံ ပြောင်းလဲနိုင်ကောင်းသည်ဟု သမိုင်းပညာရှင်အချို့က သုံးသပ်ကြသည်။ ဆာစံစီဖိုးသည် ကရင်လူမျိုးတို့၏အခွင့်အရေးကို နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ စာပေနှင့် ဥပဒေကြောင်းအရ တောင်းဆိုခဲ့သော ပထမဆုံးသော ခေတ်ပညာတတ်ခေါင်းဆောင်ကြီးအဖြစ် သမိုင်းတွင် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သည်။
၁၈၈၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသို့ ပညာတော်သင်သွားရောက်ရန် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရပြီး၊ နယူးယောက်မြို့ရှိ အော်လ်ဘာနီဆေးတက္ကသိုလ် (Albany Medical College) သို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၈၉၄ ခုနှစ်တွင် ဆေးပညာဘွဲ့ (MD) ကို ရရှိခဲ့ရာ၊ မြန်မာနိုင်ငံသားများအနက် အနောက်တိုင်းဆေးပညာဘွဲ့ကို အစောဆုံးရရှိခဲ့သူများတွင် တဦးအပါအဝင် ဖြစ်သည်။
မြန်မာပြည်သို့ ပြန်ရောက်သောအခါ အစိုးရဆေးရုံများတွင် မြို့ပြကျန်းမာရေးဆရာဝန် (Civil Surgeon) အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ဆေးပညာဖြင့် လူမှုအကျိုးပြုရုံသာမက နိုင်ငံရေးတွင်ပါ စိတ်ဝင်စားမှုပြလာခဲ့ပြီး ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် အစိုးရဝန်ထမ်းအဖြစ်မှ နုတ်ထွက်ကာ နိုင်ငံရေးလောကသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ သူသည် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNA) ၏ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်တဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။ သူ၏နိုင်ငံရေးခံယူချက်မှာ "ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေး" ဖြစ်သော်လည်း ကရင်နှင့် ဗမာသည် ရေနှင့်ဆီကဲ့သို့ ကွဲပြားသည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။
သူသည် ဗြိတိသျှအစိုးရလက်အောက်တွင် ဥပဒေပြုကောင်စီအမတ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရပြီး ၁၉၂၃ ခုနှစ် ဒိုင်အာခီအုပ်ချုပ်ရေးတွင် ကရင်လူမျိုးများအတွက် သီးခြားမဲဆန္ဒနယ်များ ရရှိရေးကို အခိုင်အမာ ကာကွယ်ပြောဆိုခဲ့သည်။ သူချန်ရစ်ခဲ့သော အထင်ရှားဆုံးသမိုင်းမှတ်တိုင်မှာ ၁၉၂၈ ခုနှစ်တွင် ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သော "Burma and the Karens" (မြန်မာပြည်နှင့် ကရင်လူမျိုးများ) စာအုပ်ပင် ဖြစ်သည်။ ဤစာအုပ်သည် ကရင်အမျိုးသားရေးဝါဒ၏ သမ္မာကျမ်းစာသဖွယ် ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်တွင် ကရင်လူမျိုးတို့၏ သမိုင်း၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် နိုင်ငံရေးလိုလားချက်များကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားပြီး၊ "ကရင်ပြည်နယ်" (Karen Country) ဖွဲ့စည်းပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ကရင်နှင့် ဗမာတို့သည် မိထွေးနှင့် မယားပါသားကဲ့သို့ ဖြစ်နေသဖြင့် သီးခြားအိမ်ခွဲနေမှသာ ငြိမ်းချမ်းမည်ဟု ဥပမာပေးခဲ့သည်။
သူသည် ဗြိတိသျှအစိုးရ၏ ယုံကြည်လေးစားခြင်းကို ခံခဲ့ရသူဖြစ်ပြီး၊ CBE ဘွဲ့နှင့် "ဆာ" (Knighthood) ဘွဲ့တို့ကို ချီးမြှင့်ခံခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် "ဆာစံစီဖိုး" ဟု လူသိများခဲ့သည်။ သူသည် ကရင်ခေါင်းဆောင် စောဘဦးကြီး၏ ဦးလေးတော်စပ်သူဖြစ်ပြီး စောဘဦးကြီး၏ နိုင်ငံရေးလမ်းကြောင်းအပေါ် ကြီးမားစွာ လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ သို့သော် ဆာစံစီဖိုးသည် တော်လှန်ရေးနည်းလမ်းထက် ဥပဒေဘောင်အတွင်းမှ လှုပ်ရှားမှုကို ပိုမိုလိုလားခဲ့သည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ကရင်-ဗမာ အဓိကရုဏ်းများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ သူသည် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ စစ်ပြီးခေတ် လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုကာလတွင် သူသည် အသက်အရွယ်ကြီးရင့်နေပြီဖြစ်ပြီး၊ ၁၉၄၆ ခုနှစ် ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့တွင် သက်တော် ၇၆ နှစ်၌ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ သူသာ ဆက်ရှိနေပါက ကရင်-ဗမာ နိုင်ငံရေးပြဿနာကို ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းရာတွင် တမျိုးတဖုံ ပြောင်းလဲနိုင်ကောင်းသည်ဟု သမိုင်းပညာရှင်အချို့က သုံးသပ်ကြသည်။ ဆာစံစီဖိုးသည် ကရင်လူမျိုးတို့၏အခွင့်အရေးကို နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ စာပေနှင့် ဥပဒေကြောင်းအရ တောင်းဆိုခဲ့သော ပထမဆုံးသော ခေတ်ပညာတတ်ခေါင်းဆောင်ကြီးအဖြစ် သမိုင်းတွင် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သည်။
Comments
Post a Comment